حرف های کسبه در خیابان های شهید «بهشتی» و شهید «چمران» و اطراف میدان های «کارگر» و «شهید» شنیدنی بود؛ دیروز با 3 همکار دیگر به میان مردم آمدم تا دیکته آن ها را بنویسم. غوغایی بود؛ واقعا شنیدنی و برخی موارد خیلی دیدنی. کسبه حرف های جدی داشتند و کاش برخی مسئولان پنبه از گوش بردارند و بشنوند. حال بگذریم که مواردی در بازار بدچشمی می کند، انگار هیچ نظارتی وجود ندارد، بالاخره این شما و این هم دیکته اهالی ۴ خیابان توسط 4 خبرنگار.
یک معضل قدیمی
آگاهی- این جا می توانی از شیر مرغ تا جان آدمیزاد را پیدا کنی. این تعبیر را بدون شک در بازار بجنورد می توان به خیابان شهید «چمران» نسبت داد؛ خیابانی که انواع صنوف را می توان در آن یافت؛ خواربار فروشی، پلاستیک فروشی، لوازم ساختمانی، لوازم منزل و سمساری، چندین بانک، دفتر بیمه و فروشگاه مواد غذایی.
قرار گرفتن انواع و اقسام صنوف در این خیابان باعث شده است به یکی از خیابان های پرتردد شهر تبدیل شود.
با وجود آن که خیابان شهید چمران را باید یکی از خیابان های اصلی مرکز استان بدانیم اما مغازه های رنگ و رو رفته و بسیار فرسوده این خیابان بدجور توی ذوق می زند و به چشم می آید، اغلب مغازه های این مسیر کوچک هستند و ظاهر نامناسبی دارند تا یکی از پرترددترین خیابان های بجنورد چهره ای درخور مرکز استان نداشته باشد. وقتی با تعدادی از کسبه در مورد چرایی این مسئله صحبت می کنم واگذاری مغازه ها به صورت سرقفلی را یکی از دلایل اصلی این معضل می دانند. در اختیار داشتن مغازه به صورت سر قفلی باعث شده است صاحب سر قفلی در عین این که سال ها کسب و کارش را دارد اما اختیار تغییر و رسیدگی به مغازه را نداشته باشد. «نعمتی»، یکی از کسبه این مسیر است که به گفته او مغازه او و مغازه مجاورش به صورت سرقفلی واگذار شده اند و صاحبان سرقفلی در عین حال که سال هاست در این مغازه ها مشغول کسب و کار هستند اما اجازه ندارند کوچک ترین تغییری در مغازه خود ایجاد کنند. علاوه بر این مشکل، تعدادی از واحدهای تجاری این مسیر نیز طبق طرح تفصیلی شهر باید برای بازگشایی کوچه ها تخریب شوند اما مالکان آن ها با شهرداری به توافق نمی رسند و افرادی که این مغازه ها را اجاره کرده اند یا صاحبان آن ها نمی توانند کوچک ترین تغییری با هدف به سازی واحد تجاری خود ایجاد کنند.
یکی از شهروندان که در محله مجاور این خیابان زندگی می کند، می گوید: متاسفانه هیچ مدیریت شهری برای این معضل قدیمی وجود ندارد و تا زمانی که برنامه ای برای این مشکل وجود نداشته باشد این خیابان پرتردد به همین شکل نازیبا خواهد ماند.
وی ادامه می دهد: اگر مغازه های این مسیر بازسازی و به سازی شوند به بهبود کسب و کار نیز کمک می شود.
میدان دام و طیور در قلب شهر
شیری- وارد میدان کارگر که می شوی صدای فروشنده ای را می شنوی که با صدای بلند، فروش مرغ زنده را تبلیغ می کند و چند مرغ و خروس هم پاهای شان با نخ به تنه درخت بسته شده و فروشنده در کنار دیوار در حال جذب مشتری است، کمی آن طرف تر فروشنده ای دیگر برای قیمت با مشتری چانه می زند.
از فروش مرغ که بگذریم در سمت دیگر میدان پوست های گوسفند روی هم انباشته شده است، چند نفر دور هم جمع شده اند و پوست ها را با دقت بررسی می کنند تا در صورت سالم بودن، قیمت مورد درخواست فروشنده را پرداخت کنند.
4 طرف ورودی ها به میدان کارگر توسط برخی فروشندگان احاطه و باعث ازدحام جمعیت و سختی رفت و آمد شده است و دست فروشان با فروش انواع حیوانات اهلی و خانگی بر ازدحام آن افزوده اند.
در سمت دیگر این میدان، دقیقاً مقابل بانک که پر رفت و آمدترین قسمت این میدان است، فروشنده ای با یک بزغاله در دست و 2 بزغاله که دور گردن شان طناب بسته شده است، ایستاده و با چند نفر برای قیمت آن ها چانه می زند و جمعیت زیادی در هنگام عبور غرق تماشای این بزغاله ها می شوند و محض کنجکاوی قیمت آن ها را می پرسند. این در حالی است که میدان کارگر بجنورد به دلیل وجود میوه فروشی، مرغ فروشی، سبزی فروشی و داروخانه، یکی از پرتردد ترین میدان ها محسوب می شود و حال این که فروش دام، طیور و پوست بر این ازدحام در قلب شهر افزوده است و این مسئله علاوه بر این که منظره بدی را در مرکزی ترین میدان شهر ایجاد کرده می تواند عامل انتشار بیماری مشترک بین انسان و دام باشد.
سؤال این جاست که آیا بهداشت بر این موضوع نظارت دارد؟ آیا فروش این اقلام و حیوانات خانگی در این مکان پرتردد مجاز است؟
یکی از شهروندان در این باره می گوید: عمده دلیل فروش این گونه حیوانات این است که میدان کارگر در مسیر ورودی روستاها به شهر قرار دارد، به همین دلیل عمده این افراد حیوانات یا آلایش های دامی را در این مسیر عرضه می کنند.وی خاطرنشان می کند: متولیان امر باید نظارت جدی بر این مسئله داشته باشند و مکان مناسبی را برای این فروشندگان در نظر بگیرند.
دل و جگرهایی زیر تیغ آفتاب
علی نیا- وارد پیاده روهای حد فاصل میدان شهید تا چهارراه شهرداری می شوم، پیاده روی این محور بیشتر اوقات شلوغ و پرتردد است، حتی در روزهای تعطیل. در این خیابان هر آن چه که مورد نیاز باشد، یافت می شود، از سنگ پا گرفته تا گل سر و در قوری و کتری.در شلوغی پیاده روی این محور سد معبر کسبه حکایت کهنه ای از گلایه شهروندان است که همچنان به قوت خود باقی مانده است. در بین اجناس و موادی که سد معبر کرده است از دل و جگرهای مرغ که در پیاده رو در معرض دید مردم گذاشته شده است، نمی توان به راحتی گذشت.
هوا گرم و تاب آوردن زیر اشعه داغ خورشید بسیار سخت است اما دیدن بسته های دل و جگر مرغ جلوی مرغ فروشی ها نگران کننده است. به فروشنده ای می گویم: چرا دل و جگرهای مرغ را در هوای گرم بیرون گذاشته اید؟ او با بی تفاوتی می گوید: مشکلی نیست هوا خوب است. اعتراض می کنم و می گویم: در این هوای گرم فاسد می شود. او با بی اعتنایی می گوید: اگر خریدار هستی از یخچال بدهم. در همین محور مرغ فروشی دیگری هم دل و جگر و پاهای مرغ را در پیاده رو گذاشته است، گویا نظارت مسئولان و بازرسان کم رنگ شده است که برخی فروشندگان مرغ به راحتی تخلف می کنند.
در این بین نشستن تعداد زیادی از شهروندان در فاصله های کم روی دیوارهای کوتاه سبزه میدان که بعد از مدتی مناسب سازی شده، موجب گلایه بعضی از کسبه شده است. یکی از کسبه سبزه میدان که به گفته خود 20 سالی می شود که در این محور فعالیت دارد، اظهارمی کند: مدت هاست راسته بازار سبزه میدان پاتوق برخی سالمندان شده است.
آنان ساعت ها روی دیوارهای سبزه میدان می نشینند که این موضوع در این شرایط کرونایی باعث نگرانی کسبه محل شده است. وی اضافه می کند: با وجود این که سبزه میدان یکی از آثار تاریخی شهر محسوب می شود متولیان مربوط می توانند برنامه ای برای تغییر وضعیت این محیط داشته باشند.
از شلوغی سبزه میدان که عبور می کنم به نمد فروشی که در این مسیر وجود دارد، می رسم، از فروشنده در مورد نمدهایی که برای فروش گذاشته است سوال می کنم که با بی حوصلگی پاسخم را می دهد و گوید: نمدهایی که برای فروش گذاشته ام مربوط به گنبد و قوچان است و خبری از نمدهای تولیدی استان که قدمت دیرینه دارد، نیست.
ایستگاه های گلایه برخی کاسبان
حیدرزاده- «به نظرم کمتر شهری را می توان سراغ داشت که ایستگاه اتوبوس خط واحدش در محدوده میدان باشد اما میدان شهید بجنورد ایستگاه اتوبوس دارد و همین امر موجب نارضایتی کاسبانی شده که مغازه های شان در این محدوده است»؛ این ها بخشی از صحبت های یکی از کاسبان قدیمی است که به گفته خود، گلایه اش به نتیجه نرسیده و سال هاست فقط حرص می خورد و در حاشیه قرار گرفتن ویترین مغازه اش را نظاره گر است. میدان شهید به عنوان هسته مرکزی شهر یکی از شلوغ ترین مناطق بجنورد است، چه پیاده روها و چه خیابان های منتهی به آن و اگرچه خیابان از چهارراه امیریه به سمت میدان شهید یک طرفه است اما بار ترافیک در بعضی از ساعات زیاد می شود.
میدان شهید نقطه ای است که دیرتر از نقاط دیگر شهر به خواب شبانه فرو می رود و تردد خودروها (به جز در زمان اجرای محدودیت های کرونایی) و عابران پیاده تا پاسی از شب ادامه دارد و همین موضوع نشان می دهد میدان شهید قلب شهر محسوب می شود و باید بیش از این به مشکلات ترافیکی اش توجه شود. وقتی پای درد دل افرادی که در اطراف این میدان مغازه دارند، می نشینی گویا نمک روی زخم آن ها می پاشی. در 3 طرف میدان شهید ایستگاه اتوبوس قرار دارد و همین موضوع باعث شلوغی و آشفته بازاری در زمان سوار و پیاده شدن مسافران می شود، به خصوص در ایستگاهی که اتوبوس خط واحد، مسافران را از طالقانی غربی به طالقانی شرقی حمل می کند.
یکی از کاسبان که البته مستاجر است و به گفته خود ماهانه 7 میلیون و 500 هزار تومان اجاره پرداخت می کند، به شلوغ شدن جلوی مغازه اش در زمان سوار یا پیاده شدن مسافران اشاره و به آن دود و آلودگی صوتی ناشی از روشن بودن اتوبوس را اضافه می کند و می گوید: هر سال بر مبلغ اجاره ها افزوده می شود و آن را تحمل می کنم اما نا به سامانی که بر اثر وجود ایستگاه اتوبوس در این مکان وجود دارد، قابل تحمل نیست.
به گفته او، این جا یکی از بهترین نقاط شهر برای کسب و کار و مغازه هایش ارزشمند است اما افسوس که جانمایی نامناسب ایستگاه های خط واحد کیفیت آن ها را زیر سوال می برد.
صاحب یکی از مغازه ها به احاطه شدن 3 خیابان منتهی به میدان شهید از سوی ایستگاه های خط واحد اشاره و اظهارمی کند: قبل از دوران کرونا به خصوص در زمان باز بودن مدارس هرج و مرج و شلوغی در پیاده روی مجاور ایستگاه خط واحد بیشتر بود و مانع کاسبی ما می شد.
او از شهرداری می خواهد در برنامه های اجرایی خود برای جانمایی مناسب ایستگاه های خط واحد چاره ای بیندیشد و معتقد است: ارزش واحدهای تجاری این محل به اندازه ای است که این مشکل را برطرف کنند زیرا ترافیک حاصل از توقف اتوبوس های خط واحد آن هم در قلب شهر غیر کارشناسی است.
یک اتوبوس خط واحد از سمت طالقانی غربی در ایستگاه میدان شهید توقف و همزمان اتوبوس دیگری از سوی طالقانی شرقی به سوی ایستگاه خود در آن سوی میدان حرکت می کند. چند دقیقه بعد اتوبوس دیگری راه سبزه میدان را در پیش گرفته است تا در این ایستگاه مسافران جدید را سوار و مسافران دیگر را پیاده کند.