نگاهى به فیلم «موقعیت مهدى»
گروه سینما و تلویزیون- فیلم «موقعیت مهدى» به کارگردانى «هادى حجازى فر» و با بازى خود او و بازیگران دیگری همچون «ژیلا شاهى»، «وحید آقاپور» و «روح ا... زمانى» با روایتى اپیزودیک به زندگی شهید «مهدی باکری»، از فرماندهان دفاع مقدس، از ازدواج تا شهید شدن او مى پردازد. این فیلم در چهلمین جشنواره فیلم فجر مورد استقبال فراوانی قرار گرفت و 5 سیمرغ بلورین بهترین فیلم، بهترین موسیقی متن، بهترین صدابرداری، بهترین جلوه های ویژه میدانی و بهترین فیلم اول به آن تعلق گرفت. این فیلم در 6 پرده (اپیزود) روایت می شود. فیلم «موقعیت مهدى» در خراسان شمالی هم اکران شده است که به همین بهانه، جزئیاتی از این فیلم را مرور می کنیم.
فیلمنامه «موقعیت مهدی» را «هادی حجازیفر» به همراه «ابراهیم امینی» - فیلمنامهنویسی که سابقه همکاری در چند فیلم ابتدایی «محمدحسین مهدویان» را در کارنامه دارد- با هم نوشتهاند. «حجازیفر» برای اولین ساخته سینماییاش– که البته در اصل یک مجموعه تلویزیونی است و نسخه سینمایی هم از آن تهیه شده – داستان زندگی یکی از چهرههای مشهور دوران جنگ تحمیلی را دستمایه کار خود قرار داده است.
«حجازیفر» در فیلم نامه سعی بر این داشته که فضای عاشقانه «آتابای» و فضای مستندگونه «ایستاده در غبار» را به صورت تلفیقی بیان کند. فیلم نامه اوج و فرود چندانی ندارد و همین اتفاق باعث میشود تعلیق آن چنانی وجود نداشته باشد. فیلمنامه با وجود همه پرداختهای دقیق اش در جزئیات و دیالوگها داستان مشخصی برای تعریفکردن ندارد. ساختار اپیزودیک فیلم هم این مسئله را تشدید میکند. در فقدان خط روایی مشخص، اپیزودها بیشتر به روایتهایی جدا از هم میمانند که چندان ارتباط محکمی با یکدیگر برقرار نمیکنند. تماشاگر توقع دارد جزئیات بسیار بیشتری از شخصیت های فیلم و گذشته آن ها را در فیلم مشاهده کند.
به عنوان نمونه، شاید تماشاگر انتظار داشت درباره حضور شهید «باکری» در شهرداری سکانس های مختلفی را ببیند.
البته باید در نظر داشت فیلم نامه «موقعیت مهدی» در گام اول برای تبدیلشدن به سریال نوشته شده است. هر چند «حجازیفر» در مصاحبهای گفته بود که ساختار این فیلم ربطی به سریال ندارد، اما بهنظر میرسد این ساختار اپیزودیک هم برگرفته از ساختار مجموعهای در سریالهاست؛ این که در هر قسمت الزاماً ادامه داستان قبلی را نبینیم و با روایتهای مجزا، به ایدهای واحد و تمی مشترک دست یابیم. جهان فیلم روی فیلم نامه شکل میگیرد و وقتی فیلمنامه کامل نباشد، کارگردانی بینقص برخی سکانسها، بازی عالی بازیگران، چهره پردازی خوب و حتی موسیقی در فیلم گم میشوند. البته فیلم نامه نکات دیدنی مختلفی هم دارد؛ از جمله سکانس های جذاب مربوط به خواستگاری و ازدواج شهید «باکری».
«حجازیفر» در کارگردانی حرف برای گفتن دارد و نشان میدهد که میخواهد سبک و سیاق خودش را وارد سینما کند که به نوعی تلفیق سینمای مستندگونه و سینمای عاشقانه است.
نکته قابل توجه در مورد کارگردانی «حجازى فر»، این است که سکانسها و اپیزودهایش فیلمهای کوتاه خوبی است.
فضاسازی و نوع روایت فیلم اگرچه میتواند در میان سایر فیلمهای ژانر دفاع مقدس متفاوت باشد اما این فضاسازی می توانست بسیار بیشتر انتظارات را از تماشای یک اثر بیوگرافی درباره یکی از قهرمانان شاخص کشور برآورده کند.
البته باید به این نکته مهم اشاره کرد که ساخت فیلم جنگی بهدلیل پروداکشنهای عظیم بسیار سخت است چرا که سینمای دفاع مقدس در دهه های ۶۰ و ۷۰ توانست تصویر جامعی را از جنگ به درستترین شکل ممکن نشان دهد.
به این دلیل که فیلم سازان جنگ در آنزمان در فضای جنگی زندگی کرده بودند، بنابراین آن چه که در فیلمهای «درویش»، «حاتمیکیا» و «ملاقلیپور» بهعنوان جنگ شکل گرفته تأثیرگذار و گزارش درستی از وقایع جنگ بود.
فیلم در چند پرده روایت میشود اما بخش بیوگرافیاش کافی نیست. البته به نظر می رسد در نسخه سریالی «موقعیت مهدی» به مراتب با فیلم نامه منسجمتری مواجه ایم اما در شرایط فعلی «موقعیت مهدی» از اثر بیوگرافی فاصله گرفته و به سکانسهای تاثیرگذار بسنده کرده که البته این تاثیرگذاری همچنان میتواند برای مخاطبان زیادی اثرگذار باشد.
البته نباید سعی و تلاش «حجازیفر» برای رسیدن به ساخت فیلمی جذاب و متفاوت را نادیده گرفت که در فیلم کاملاً مشهود است.